Artykuł

Dnia 7 lutego 2014 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw. 

Ustawa stanowi konsekwencję rządowego projektu zmian do ustawy Prawo zamówień publicznych złożonego do laski marszałkowskiej 16 sierpnia 2013 r. 

Zasadniczą zmianę wprowadzaną na mocy przepisów nowelizacji, w sytuacji zakończenia procesu legislacyjnego, stanowić ma podwyższenie wysokości progu kwotowego stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej także: u.p.z.p.). Rozwiązanie to w założeniu ma usprawnić postępowania o udzielnie zamówienia publicznego. Nadto nowelizacja wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowisk naukowo-badawczych, w znacznym stopniu upraszczając procedury udzielania zamówień publicznych, których przedmiotem są dostawy lub usługi służące instytucjom badawczym i naukowym.

Wedle nowelizacji, zmianie ma ulec dotychczasowe brzmienie art. 4 pkt 8) u.p.z.p., zgodnie z którym to przepisem w proponowanym brzmieniu, u.p.z.p. nie stosuje się do zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30 000 euro. Aktualnie próg ten wynosi 14 000 euro. Uwzględniając kurs euro określony w aktach wykonawczych do u.p.z.p., znowelizowany przepis ma zatem zwalniać z obowiązku stosowania przepisów u.p.z.p. w odniesieniu do zamówień, których wartość nie przekracza kwoty 126 747 zł netto.

Jak możemy przeczytać w uzasadnieniu do projektu omawianej ustawy, regulacja ma podwyższać próg stosowania procedur zawartych w ustawie Prawo zamówień publicznych ,,do poziomu, przy którym zachowana zostanie jeszcze zgodność prawa polskiego z prawem Unii Europejskiej, w tym z zasadami traktatowymi. Powyższy próg jest wyższy o ok. 10 tys. euro od średniego progu dolnego stosowanego w 24 innych krajach członkowskich Unii Europejskiej, w których próg ten został ustanowiony.’’

Nowelizacja ma zmieniać również zakres przedmiotowy postępowań o udzielnie zamówienia publicznego, do którego zastosowanie znajdą przepisy u.p.z.p. Zgodnie z zakładanym brzmieniem art. 4 pkt 3) litera e) u.p.z.p., przepisy ustawy mają nie być stosowane do zamówień, których przedmiotem są usługi w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenia usług badawczych, które nie są w całości opłacane przez zamawiającego, lub z których korzyści nie przypadają wyłącznie zamawiającemu dla potrzeb jego własnej działalności.

Na mocy przepisów nowelizacji do u.p.z.p. ma zostać dodany art. 4 pkt 8a), zgodnie z którym, przepisów ustawy nie stosuje się także do zamówień, których przedmiotem są dostawy lub usługi służące wyłącznie do celów prac badawczych, eksperymentalnych, naukowych lub rozwojowych, które nie służą prowadzeniu przez zamawiającego produkcji seryjnej mającej na celu osiągnięcie rentowności rynkowej lub pokryciu kosztów badań lub rozwoju, jeżeli ich wartość jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8.

W szczególności w odniesieniu do zamawiających stanowiących jednostki badawcze i naukowe, nowelizacja ma wprowadzać zmiany w art. 67 u.p.z.p., poprzez dodanie w ust. 1 pkt 1a), zgodnie z którym zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli przedmiotem zamówienia są rzeczy wytwarzane wyłącznie do celów prac badawczych, eksperymentalnych, naukowych lub rozwojowych, które nie służą prowadzeniu przez zamawiającego produkcji seryjnej, mającej na celu osiągnięcie rentowności rynkowej lub pokryciu kosztów badań lub rozwoju, oraz które mogą być wytwarzane tylko przez jednego wykonawcę.

Do działalności naukowo-badawczej, odnosi się również zakładana przez nowelizację zmiana w art. 93, polegająca na dodaniu ust. 1b, zgodnie z którym, zamawiający może unieważnić postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli środki służące sfinansowaniu zamówień na badania naukowe lub prace rozwojowe, które zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie całości lub części zamówienia, nie zostały mu przyznane, a możliwość unieważnienia postępowania na tej podstawie została przewidziana w: ogłoszeniu o zamówieniu – w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego albo licytacji elektronicznej, albo zaproszeniu do negocjacji – w postępowaniu prowadzonym w trybie negocjacji bez ogłoszenia albo zamówienia z wolnej ręki, albo w zaproszeniu do składania ofert – w postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę.

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu nowelizacji: ,,celem przedmiotowej regulacji jest usunięcie podstawowej bariery w rozwoju innowacyjności i nauki, za jaką środowiska naukowe uznały konieczność udzielania zamówień służących celom prac badawczych, eksperymentalnych, naukowych lub rozwojowych w reżimie ustawy – Prawo zamówień publicznych. W związku z postulowanym przez środowiska naukowe zwolnieniem z konieczności stosowania procedur udzielania zamówień publicznych, oczekuje się, iż w przeciągu 2 lat od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy, poziom innowacyjności w Polsce będzie równy co najmniej poziomowi innowacyjności Czech, po 5 latach Włoch, a po 10 latach Polska pod względem innowacyjności znajdzie się w czołówce państw członkowskich Unii Europejskiej, tuż obok Wielkiej Brytanii, Holandii i Szwecji. Tym samym Polska, po dwóch latach od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy, powinna znaleźć się w grupie „umiarkowanych innowatorów”, po 5 latach w grupie „innowatorów”, a po 10 w grupie „liderów innowacji”.

Analogiczne, jak to uregulowane w art. 4 pkt 8a)  wyłączenie, ustawodawca zamierza wprowadzić w odniesieniu do zamówień na dostawy lub usługi z zakresu działalności kulturalnej związanej z organizacją wystaw, koncertów, konkursów, festiwali, widowisk, spektakli teatralnych, przedsięwzięć z zakresu edukacji kulturalnej lub z gromadzeniem zbiorów muzealnych i bibliotecznych, jeżeli zamówienia te nie służą wyposażaniu zamawiającego w środki trwałe przeznaczone do bieżącej obsługi jego działalności i ich wartość jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8. (tak art. 4 pkt 8b).

Przepisy nowelizacji mają odnosić się również do uregulowanej w art. 8 u.p.z.p., zasady jawności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Zgodnie z proponowanym  ust. 4 do art. 8 u.p.z.p., jeżeli jest to uzasadnione ochroną prywatności lub interesem publicznym, zamawiający może nie ujawniać danych osobowych, w przypadku zamówienia udzielonego na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1) lit. b), tj. z przyczyn związanych z ochroną praw wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów, oraz wysokości wynagrodzenia, w przypadku zamówienia udzielonego na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 1) lit. c), tj. w zakresie działalności twórczej lub artystycznej. Powołane zmiany dotyczą zamówień w zakresie dostaw lub usług z zakresu działalności kulturalnej związanej z organizacją wystaw, koncertów, konkursów, festiwali, widowisk, spektakli teatralnych, przedsięwzięć z zakresu edukacji kulturalnej lub z gromadzeniem zbiorów muzealnych i bibliotecznych, jeżeli zamówienia te nie służą wyposażaniu zamawiającego w środki trwałe przeznaczone do bieżącej obsługi jego działalności, o ile wykonawca, przed podpisaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego zastrzegł, że dane te nie mogą być udostępniane.

W kontekście zakładanych: podniesienia progu stosowania ustawy i ustalenia go na poziomie 30 000 euro, oraz zniesienia obowiązku stosowania przepisów ustawy w odniesieniu do niektórych kategorii zamówień, nowelizacja zawiera również przepisy nowelizujące inne niż ustawa Prawo zamówień publicznych, ustawy, które w treści swoich przepisów odnosiły się do dotychczasowego progu na poziomie 14 000 euro.

Nowe przepisy mają znaleźć zastosowanie do postępowań o udzielnie zamówienia publicznego, które zostaną ogłoszone po dniu wejścia w życie ustawy. Do postępowań już prowadzonych oraz do umów już zawartych, zastosowanie znajdą przepisy w dotychczasowym brzmieniu.

Co prawda trwają jeszcze prace w Senacie nad ostatecznym kształtem ustawy, jednakże nie dotyczą one już kwestii podwyższenia progu stosowania u.p.z.p., która jest na ten moment niemal pewna. Należy spodziewać się, iż w najbliższym czasie ustawa w ostatecznym kształcie trafi do podpisu Prezydenta. Termin wejścia w życie ustawy nowelizującej został ustalony na 14 dni od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Tym samym można spodziewać się, iż nowe przepisy zaczną obowiązywać pod koniec marca, ewentualnie na początku kwietnia bieżącego roku.